Z Wojciechem Nogą, prezesem Zarządu Veolia Południe o inwestycji ciepłowni w Tarnowskich Górach rozmawia Beata Klimczak.

Beata Klimczak: Na terenie ciepłowni w Tarnowskich Górach wmurowano kamień węgielny pod budowę efektywnego energetycznie systemu kogeneracyjnego zasilanego gazem ziemnym, biomasą leśną i biogazem z lokalnej oczyszczalni ścieków. Proszę o szczegóły…

Wojciech Noga: Budowany na terenie ciepłowni Veolia Południe w Tarnowskich Górach nowy system kogeneracyjny, będzie opierał się na dwóch głównych filarach. Pierwszy obejmuje budowę zespołu kogeneracyjnego zasilanego gazem ziemnym o mocy 2×2 MW wraz z kotłownią opalaną paliwem biomasowym o mocy 12 MW. Drugi filar to instalacja zespołu kogeneracyjnego o mocy 1 MWt i 0,99 MWe wykorzystujący gaz ziemny i biogaz wyprodukowany w lokalnej oczyszczalni ścieków. Budowa efektywnego energetycznie systemu w Tarnowskich Górach pozwoli na eliminację ponad 50% paliwa węglowego. Zastąpi go miks gazu, biogazu i biomasy. Kotłownia biomasowa w Tarnowskich Górach będzie produkowała rocznie ponad 226 000 GJ ciepła, około 30% produkcji w całym tarnogórskim systemie ciepłowniczym.

BK: Dlaczego zdecydowano się na wykorzystanie m.in. biomasy i biogazu?

WN: Jednym z kluczowych zadań ostatnich dwóch lat w Veolii term było przygotowanie do dekarbonizacji naszych aktywów węglowych przez stworzenie kompleksowej strategii odejścia od spalania paliwa węglowego w perspektywie 2030 roku. Nasz plan zakłada w pierwszej kolejności budowę efektywnych systemów energetycznych do 2027 roku, który w wielu lokalizacjach będzie opierał się na miksie niskoemisyjnej kogeneracji gazowej, pracującej w podstawie systemu ciepłowniczego, oraz biomasie jako źródła uzupełniającego system efektywny. Plan dekarbonizacji naszych aktywów wytwórczych przewiduje budowę nowych jednostek biomasowych o łącznej mocy powyżej 70 MW w 20 ciepłowniach należących do Veolii term. Biomasa z naszego punktu widzenia stanowi nie tylko zeroemisyjne źródło ciepła, ale pozwala również na dywersyfikację miksu paliwowego, co pozwoli na mniejszą zależność naszych aktywów wytwórczych od cen gazu ziemnego, który będzie stanowił największy udział w strukturze wytwarzania ciepła i energii elektrycznej. Udział biomasy w tej strukturze będzie wynosił około 20% w 2030 roku. W przypadku kotłowni biomasowej w Tarnowskich Górach, będzie ona opalana biomasą – zrębkami powstającymi w procesie rozdrabniania drewna, odpadów drzewnych i tartacznych, pochodzącą od lokalnych dostawców z terenów województwa śląskiego.

BK: Czy decyzja o wyborze właśnie tych paliw wynika z konfrontacji i sprawdzenia funkcjonowania innego zakładu Veolii?

WN: Jak wspominałem, budowa w Tarnowskich Górach jest elementem realizacji naszej strategii dekarbonizacji systemów ciepłowniczych, czyli eliminacji węgla do 2030 roku i osiągnięcie pełnej neutralności klimatycznej do 2050 roku. Celem jest zmiana obecnego miksu paliwowego i zastąpienie węgla paliwem gazowym, odnawialnymi źródłami energii i energią pochodzącą z odzysku zarówno z procesów technologicznych, jak i termicznego przekształcania odpadów. Nasz plan zakłada, że w 2030 roku struktura paliw na łączną produkcję energii elektrycznej i ciepła będzie następująca: 68% gaz, w tym ok. 30% na potrzeby jednostek kogeneracyjnych, 21% biomasa, 10% RDF, 1% olej lekki. I oczywiście zero węgla. Budowa nowego systemu w Tarnowskich Górach – zasilanego gazem ziemnym, biomasą i biogazem z lokalnej oczyszczalni ścieków, pozwoli na eliminację ponad 50% paliwa węglowego. Veolia term jest obecna w 66 miastach na terenie całej Polski, natomiast na ten moment paliwo biomasowe wykorzystywane jest w naszych dwóch lokalizacjach: Przasnyszu oraz Trzciance. W Przasnyszu funkcjonuje konwertowany z paliwa gazowo-olejowego kocioł o mocy 1,6 MW opalany pelletem drzewnym, natomiast ciepłownia w Trzciance zasilana jest zrębkami leśnymi pochodzącymi z lokalnego tartaku, które wykorzystywane są w dwóch kotłach biomasowych, każdy o mocy 5 MW.

BK: Czy w Pana ocenie biomasa jest paliwem, na którym powinna opierać się transformacja ciepłownictwa w Polsce?

WN: Zgodnie z przyjętą przez polski rząd Polityką Energetyczną Polski (PEP2040) biomasa ma być kluczowym nośnikiem transformacji sektora ciepłowniczego na drodze do zwiększenia udziału OZE. Wdrażanie rozwiązań opartych na biomasie, biogazie i kogeneracji, a więc obecnie najnowocześniejszych technologiach przyjaznych dla środowiska naturalnego, wpisuje się w ideę gospodarki obiegu zamkniętego i jest zgodne z misją Veolii: „Odnawiamy zasoby świata”, która wyznacza nam kierunek myślenia w tym obszarze. Wdrożenie zasad gospodarki obiegu zamkniętego jest tak samo ważne i konieczne jak dekarbonizacja. Jedną z głównych zalet biomasy jest jej przyjazność dla otoczenia. Pod tym względem znacząco góruje nad innymi typami paliw. Biomasa jest paliwem, które spala się nie powodując żadnych negatywnych zjawisk we wszystkich typach kotłów, pozostawiając niewiele popiołu (0,5 do 3%), który można zagospodarować w różny sposób. Ponadto, obecnie spalanie biomasy nie jest objęte unijnym systemem handlu uprawnieniami do emisji EU ETS, co przekłada się na cenę ciepła dla klienta.

BK: Kiedy planowane jest zakończenie inwestycji?

WN: Budowa nowego systemu kogeneracyjnego na terenie ciepłowni w Tarnowskich Górach zostanie zakończona do maja 2023 r. Całość przedsięwzięcia jest już w trakcie realizacji. Zakończyliśmy postępowania przetargowe i podpisaliśmy stosowne kontrakty z wykonawcami. Wykonawcą pierwszego etapu inwestycji, czyli “Budowy kogeneracji w oparciu o silniki gazowe” będzie konsorcjum w skład, którego wchodzą Zakład Innowacyjny Technik Energetycznych Promat Sp. z o.o. oraz Tedom Poland Sp. z o.o. Drugi etap polegający na „Budowie kotła opalanego biomasą” zrealizuje konsorcjum E Energija Polska Sp. Z O.O., Uab Energijos Taupymo Centras I Zakład Urządzeń Odpylających Z.P. Łuczyński Sp. z o.o.

BK: Jak szacowane są korzyści z tej inwestycji dla firmy, środowiska naturalnego i dla lokalnej społeczności?

WN: Transformacja energetyczna jest obecnie najpoważniejszym wyzwaniem, przed jakim stoi energetyka, przemysł i całe społeczeństwo. Musimy radykalnie ograniczyć emisje gazów cieplarnianych, a przede wszystkim CO2. Szczególnie dotknięte zanieczyszczeniem powietrza są średnie i małe miasta. Uruchomienie efektywnego energetycznie systemu w Tarnowskich Górach pozwoli ograniczyć zużycie węgla o 13 000 ton, czyli aż o 360 wagonów oraz zredukować emisje CO2 o 13 582 ton w skali roku. W efekcie nastąpi także zmniejszenie emisji pyłów, dwutlenku siarki i tlenku azotu. To bezpośrednio przełoży się na komfort życia mieszkańców i poprawę jakości powietrza. Budowa nowej instalacji pozwoli na osiągnięcie w Tarnowskich Górach wysokosprawnego systemu energetycznego, a to w przyszłości zagwarantuje dostęp do pomocy publicznej i pozwoli nadal dostarczać mieszkańcom ciepło utrzymując stabilną cenę, np. poprzez modernizację sieci ciepłowniczych. W wyniku tych inwestycji nastąpi podwójna dywersyfikacja funkcjonowania systemu ciepłowniczego poprzez eliminację ponad 50% paliwa węglowego i pozyskując ok 18% przychodu ze sprzedaży energii elektrycznej w systemie tarnogórskim.

BK: Jakie są koszty inwestycji?

WN: Koszty inwestycji realizowanych w ramach transformacji energetycznej, ze względu na ich wielkość, wymagają mieszanego finansowania. Projekt budowy efektywnego energetycznie systemu kogeneracyjnego w Tarnowskich Górach w takim zakresie jest pierwszym w skali Grupy Veolia Term i opiera się o wsparcie udzielone z funduszy zewnętrznych. W tym celu zostały złożone dwa odrębne wnioski o dofinansowanie. Pierwszy dla jednostek kogeneracyjnych do Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach oraz drugi dla kotła na biomasę do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie. Obydwa zadania otrzymały wsparcie w wysokości ponad 18 milionów złotych.