Zwiększanie efektywności lokalnych systemów ciepłowniczych, przy jednoczesnym, konsekwentnym odchodzeniu od węgla, to odpowiedź Veolii term na obecne wyzwania klimatyczne.

Magdalena Bezulska: Jesteśmy firmą odpowiedzialną i dlatego przy realizacji projektów z obszaru transformacji ekologicznej opieramy się na aktywnej współpracy z samorządem i lokalnymi społecznościami. Konsekwentnie dążymy do pełnej dekarbonizacji oraz neutralności klimatycznej w 2050 roku.

Veolia term jest obecna w kilkudziesięciu polskich miastach. Jakie są pomysły Grupy na transformację ekologiczną i przekształcenie systemów ciepłowniczych w instalacje efektywne energetycznie?

Poprzez nasze spółki – Veolia Północ, Południe, Wschód, Zachód i Veolia Szczytno – działamy w około 60 polskich miastach, dostarczając ich mieszkańcom ciepło i energię. W kontekście transformacji energetycznej – aktualnie największego wyzwania dla polskiego ciepłownictwa, chcemy w każdej z tych lokalizacji wdrożyć rozwiązania optymalne dla danej lokalizacji. Takie, które zapewnią stabilność dostaw, równocześnie pozwolą ograniczać zależność od paliw kopalnych, a w końcowym rozrachunku wyeliminują węgiel. Naszym celem jest, aby w każdym mieście mieszkańcy mieli gwarancję bezpiecznych dostaw czystszego ciepła.

Nasz plan przewiduje w pierwszej kolejności, do 2027 roku, budowę efektywnych systemów energetycznych. W ostatnich latach skoncentrowaliśmy nasze wysiłki na opracowaniu koncepcji dla każdego naszego zakładu, analizując bardzo szczegółowo lokalne uwarunkowania. Powstało ponad 150 scenariuszy transformacji lokalnych ciepłowni.

W kolejnym kroku od założeń przeszliśmy do realnych działań. Inwestycje budowy kotłowni gazowych czy kogeneracji gazowych. W 2022 i 2023 roku zakończyliśmy inwestycje w ciepłowniach w: Szczytnie, Chrzanowie, Leżajsku, Bolechowie, Kraśniku, Międzyrzecu, Świeciu, Przasnyszu, Tarnowskich Górach, Porębie i Lidzbarku Warmińskim. Kolejne trwają we Wrześni, Wrześni, Krotoszynie i Bytowie. Każda z inwestycji jest dowodem potwierdzającym nasze kompetencje w obszarze tworzenia efektywnych i często innowacyjnych rozwiązań energetycznych.

W 2023 roku w Tarnowskich Górach zakończyliśmy budowę systemu kogeneracyjnego wykorzystującego do produkcji prądu i ciepła gaz ziemny, biomasę oraz biogaz z Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji. W lokalnym systemie cieplnym w Tarnowskich Górach do ogrzewania domów wykorzystujemy ciepło odpadowe z Hutą Cynku w Miasteczku Śląskim. Ten innowacyjny model stanowi ogromną szansę synergii przemysłu z lokalną infrastrukturą. Wdrażając go mamy do czynienia z sytuacją 3xWIN , której beneficjentami obok samorządów i mieszkańców, jest również lokalny biznes. I właśnie w takich duchu podchodzimy do każdego z projektów, planując go by efekt przynosił maksimum korzyści wszystkim zaangażowanym w niego partnerom.

Veolia chce być partnerem dla samorządów i biznesu w procesie transformacji energetycznej. Łatwo składać podobne deklaracje, jednak trudniej osiągnąć efekt, w którym wszystkie strony są zadowolone?

W naszej działalności stawiamy na porozumienie, a ambicją Veolia term jest stać się partnerem pierwszego wyboru dla małych i średnich polskich miast oraz biznesu w procesie transformacji ekologicznej. Doświadczenia wynoszone z projektów, o których wspomniałam, a także innych które obejmują działania dekarbonizujące nasze zakłady, składają się na kompetencje pozwalające z pełną odpowiedzialnością kierować kompleksową ofertę w tym obszarze. Mamy zasoby, mamy know-how i plan wdrożenia rozwiązań pozwalających skutecznie przekształcić lokalne ciepłownictwo w nowoczesne systemy, we współpracy z samorządami.

Jednak partnerstwo rozumiemy szerzej, nie tylko przez pryzmat rozwiązań obejmujących ciepłownictwo i produkcję energii. Angażujemy się w projekty, które są bliskie społecznościom lokalnym, w miastach w których obecna jest Veolia term. Wspólnie z Fundacją Veolia Polska prowadzimy skierowane do nich działania z obszaru CSR, wspieramy Dni Miast, lokalne inicjatywy edukacyjne czy projekty podkreślające bioróżnorodność. Współdziałamy także z przemysłem, pomagając „zazielenić” produkcję i również takich zapytań wpływa do nas coraz więcej. Działamy wielowymiarowo.

Jak konkretnie będzie wyglądać miks energetyczny Veolia term w perspektywie najbliższych lat?

Stopniowo odchodzimy od węgla. W naszym miksie energetycznym obok gazu traktowanego jako paliwo przejściowe planujemy także budowę zakładów odzysku energii, wykorzystanie małej kogeneracji oraz OZE, w tym m.in. zastosowanie pomp ciepła. Inne technologie, które będziemy wykorzystywać to wodór i biometan. Referencyjnym przykładem jest Lidzbark Warmiński, gdzie w 2023 roku Veolia Północ oddała efektywny energetycznie system ciepłowniczy, który wykorzystuje niskoemisyjne paliwo gazowe oraz optymalizuje proces produkcji energii i ciepła w oparciu o wprowadzoną kogenerację. Projekt Perła modelowo pokazuje w jaki sposób Veolia term prowadzi projekty dekarbonizacyjne, dobierając technologie oraz paliwo w taki sposób, aby był jak najbardziej optymalny dla danej lokalizacji. Obecnie nasza spółka aktywnie współpracuje z samorządem w realizowanym od 2022 roku projekcie Ciepłowni Przyszłości, dzięki któremu pod koniec 2023 roku 90 proc. energii w systemie ciepłowniczym zasilającym Osiedle Astronomów będzie pochodzić z odnawialnych źródeł energii. Instalacja oparta jest o wysokosprawne układy pomp ciepła, instalacje fotowoltaiczne oraz system magazynów ciepła wysoko- i niskoparametrowego.

Jak ocenia pani perspektywy na rozwój sektora odzysku energii z odpadów w Polsce?

Odzysk energii z odpadów, choć jest opcją bardzo rozsądną w obecnej sytuacji, to jednocześnie nie jest łatwym tematem z uwagi na wynikające z braku znajomości tej technologii protesty społeczne. W naszej ocenie prawda jest taka, że odzysk energii z odpadów, a precyzyjniej z termicznego przekształcenia frakcji pre-RDF, czyli nienadających się do recyklingu, jest jednym z najrozsądniejszych rozwiązań. Alternatywą dla termicznego odzysku energii jest w ich przypadku jedynie składowanie. To oczywiście wiąże się z ryzykiem środowiskowym, a dodatkowo zgodnie z obowiązującymi przepisami, możliwości pod tym względem są bardzo ograniczone. Szacuje się, że odzyskowi nie można poddać nawet 30 proc. zmieszanych odpadów komunalnych, a mówimy o wolumenach rzędu milionów ton rocznie.

Odzysk energii z nich jest rozsądnym rozwiązaniem, a technologie jakie się do tego wykorzystuje czynią cały proces bezpiecznym. Dlatego podczas spotkań z radnymi czy z mieszkańcami, w miastach w których prowadzimy projekty zakładów odzysku, wyjaśniamy, że planując transformację ekologiczną, w tym przede wszystkim odejście od węgla, jesteśmy gotowi zagospodarować ten produkt jako paliwo, ze względu na wynikające z tego faktu korzyści ekonomiczne i środowiskowe.

Po pierwsze: odpady są zagospodarowane lokalnie, blisko miejsca ich powstawania, co pozwala ograniczyć koszty transportu i spowodowane nim emisje. Po drugie: z problematycznego surowca, jakim są nie nadające się do odzysku zmieszane odpady komunalne, w procesie termicznego przekształcania odzyskujemy energię, która jest następnie wykorzystywana na zaspokojenie potrzeb mieszkańców. Po trzecie: rozwiązania te przyczyniają się do stabilizacji cen ciepła, wysokości opłat śmieciowych oraz przynoszą korzyści dla środowiska, jak choćby redukcję zużycia paliw kopalnych czy ograniczenie puli odpadów, jakie trafiają na składowiska. Po czwarte, ciepło pozyskane z odzysku odpadów zastępuje spalanie węgla, znacząco ograniczając lokalne emisje.

Aktualnie w spółkach Veolia term prowadzimy projekty zakładów odzysku energii z wykorzystaniem paliwa pre-RDF w Chrzanowie, Zamościu i Kraśniku.

Proces transformacji energetycznej jest kosztochłonny. Jak sprawić, by kosztów tych nie odczuwali odbiorcy ciepła, mieszkańcy miast?

Co do kosztochłonności, muszę wspomnieć że gdy rozpoczynaliśmy planowanie dekarbonizacji naszych jednostek, pierwszym krokiem było zrobienie wyliczeń porównawczych opartych na założeniu pozostania przy węglu, jako głównym paliwie. Analizy wykazały, że inwestycje i koszty niezbędne do dalszej działalności byłyby na podobnym poziomie, jak w przypadku, gdybyśmy zdecydowali się podjąć wyzwanie dekarbonizacji. Decyzja o wyborze kierunku działania była w takiej sytuacji oczywista i w moim przekonaniu powinniśmy jak najszybciej odchodzić od węgla.

Oczywiście proces ten generuje koszty, czego mamy świadomość i dlatego równolegle do prac nad dekarbonizacją aktywów Veolii term, przygotowaliśmy dobrą ofertą transformacji dla klientów samorządowych, spółdzielni czy przemysłu. Na podstawie naszych doświadczeń mogę powiedzieć, że lokalne synergie pozwalają znaleźć rozwiązania akceptowalne dla wszystkich zainteresowanych, w zakresie wyboru źródła energii i kosztów wdrożenia projektu. Dodatkowo przygotowując projekty, poszukujemy optymalnych dla nich rozwiązań w obszarze finansowania, na przykład wsparcia WFOŚ i NFOŚ.

Veolia ma doświadczenie, świetnych fachowców i menedżerów oraz wizję tego, co chcemy osiągnąć. Konsekwentnie będziemy realizować strategię dojścia do neutralności klimatycznej w 2050 roku, której etapem jest pełna dekarbonizacja. Wszystko w pełnym partnerstwie i z myślą o korzyściach dla naszych klientów i środowiska. Zapraszamy do współpracy.